درگذشت مرتضی کاخی شاعر پیشکسوت ایران ۹ تیر ۱۴۰۴ + علت فوت
درگذشت مرتضی کاخی شاعر پیشکسوت ایران ۹ تیر ۱۴۰۴ به همراه علت فوت ایشان را در ادامه این بخش از تهران کیوسک می خوانید، با ما همراه باشید.
بیوگرافی مرتضی کاخی
مرتضی کاخی در آبان‌ماه سال ۱۳۱۷ در روستای باغ‌سلطانیه از توابع شهرستان تربت‌حیدریه در استان خراسان دیده به جهان گشود.
دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی‌اش را در زادگاهش و سپس در شهر مشهد سپری کرد.
او از همان سال‌های نوجوانی تحت تأثیر فضای ادبی و فرهنگی خراسان، به شعر و ادبیات فارسی علاقه‌مند شد.
تحصیلات عالی و علاقه مرتضی کاخی به ادبیات
کاخی در دهه بیست زندگی خود به تهران مهاجرت کرد و در دانشگاه تهران به تحصیل رشته حقوق پرداخت.
او توانست مدرک دکترای خود را در گرایش حقوق قضایی دریافت کند.
علاقه‌مندی او به ادب فارسی، به‌ویژه شعر کلاسیک، از همان سال‌های جوانی شکل گرفته بود.
پیش از ورود رسمی به دانشگاه، به‌صورت خودآموز با فنون عروض، بدیع، قافیه و ساختار شعر فارسی آشنا شده و مطالعه‌ی گسترده‌ای در متون کهن فارسی داشت.
فعالیت مرتضی کاخی در وزارت امور خارجه
پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، مرتضی کاخی به استخدام وزارت امور خارجه درآمد.
در طول دوران کاری خود به‌عنوان دیپلمات در کشورهای مختلفی مانند سوئیس، بریتانیا و چکسلواکی مأموریت داشت.
یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های او، شرکت در مذاکرات مرزی ایران و عراق بود که منجر به ترسیم خط تالوگ در اروندرود شد.
پس از حدود ۴۰ سال فعالیت در دستگاه دیپلماسی، به‌صورت داوطلبانه بازنشسته شد تا تمام وقت خود را صرف پژوهش، تدریس و نوشتن کند.
حضور فعال مرتضی کاخی در عرصه پژوهش و آموزش
پس از بازنشستگی، مرتضی کاخی به عرصه آکادمیک وارد شد و در دانشگاه تهران و سایر مراکز آموزشی به تدریس حقوق بین‌الملل، اندیشه سیاسی و مطالعات فرهنگی پرداخت.
در این دوره، او همچنین در پروژه‌های پژوهشی گوناگون شرکت کرد و آثار متعددی را در حوزه‌های ادبیات، ترجمه، و حقوق به چاپ رساند.
آثار مرتضی کاخی در زمینه شعر و ادبیات فارسی
مرتضی کاخی در کنار فعالیت‌های آکادمیک، به شکل جدی به ادبیات نیز می‌پرداخت. از مهم‌ترین آثار او می‌توان به این موارد اشاره کرد:
روشن‌تر از خاموشی: گلچینی تحلیلی از شعر نو فارسی از نیما تا دهه ۵۰. این کتاب یکی از منابع معتبر برای شناخت جریان‌های تحول شعر معاصر ایران به شمار می‌رود.
قدر مجموعه گل: مجموعه‌ای از غزل‌های فارسی، از حافظ تا شاعران معاصر، همراه با تحلیل‌های ادبی دقیق.
این کوزه‌گر دهر: انتخاب و تحلیل رباعیات خیام، با نگاهی عمیق به اندیشه‌های فلسفی نهفته در اشعار خیام.
ارتباط مرتضی کاخی با مهدی اخوان ثالث
کاخی ارتباط نزدیکی با مهدی اخوان‌ثالث داشت و بخش زیادی از پژوهش‌های خود را به معرفی و تفسیر آثار او اختصاص داد. مجموعه‌هایی که در این زمینه منتشر کرد، عبارت‌اند از:
صدای حیرت بیدار
باغ بی‌برگی
او همچنین مصاحبه‌ها، مقالات و یادنامه‌های مرتبط با اخوان را گردآوری کرد و در چاپ مجدد برخی آثار اخوان، یادداشت‌هایی تفسیری افزود.
دیگر تألیفات و ترجمه های مرتضی کاخی
در حوزه‌های علمی و فرهنگی نیز آثار متعددی از او منتشر شده است، از جمله:
ترجمه کتاب اندیشه سیاسی از افلاطون تا ناتو
تألیف شیوه‌نامه‌نویسی برای کاربردهای آموزشی
مشارکت در نگارش کتاب‌های درسی حقوق بین‌الملل
- نگارش مقالات متعدد درباره سبک‌شناسی شعر کلاسیک، غزل، رباعی و سپید
دیدگاه ها و باورهای فکری مرتضی کاخی
مرتضی کاخی باور راسخی به نقش زبان فارسی در انتقال تفکر و جهان‌بینی ایرانی داشت.
او از طرفداران حفظ اصالت زبان و ادب کلاسیک بود و تأکید می‌کرد که بزرگان ادب فارسی همچون مولوی، حافظ، خیام و سعدی نقش بنیادینی در شکل‌گیری هویت فرهنگی ایرانیان داشته‌اند.
دیدگاهش نسبت به شعر نو، کلاسیک و سپید، نگاهی انتقادی اما منصفانه بود.
او ضمن پذیرش نوگرایی، بر لزوم شناخت دقیق بنیان‌های سنتی شعر فارسی پافشاری می‌کرد.
در طول زندگی‌اش، دوستی‌های نزدیکی با شخصیت‌هایی چون محمدرضا شجریان، شفیعی کدکنی و مهدی اخوان‌ثالث داشت و خاطرات ارزشمندی از این بزرگان در نوشته‌هایش به‌جا مانده است.
بیماری و درگذشت مرتضی کاخی
مرتضی کاخی از سال ۱۳۹۶ به دلیل مشکلات جسمی، مدتی در بیمارستان جم تهران بستری شد و نیاز به چند عمل جراحی پیدا کرد.
در نهایت، در تیرماه ۱۴۰۳ (ژوئن ۲۰۲۴) در تهران دار فانی را وداع گفت.
مراسم تشییع پیکر او در فضایی آرام و نسبتاً بی‌خبر برگزار شد، اما پس از آن، جامعه ادبی و رسانه‌ای با انتشار یادنامه‌ها و پیام‌های متعدد، نسبت به درگذشت او واکنش نشان دادند.
شخصیت فرهنگی و آثار پرمحتوای او برای نسل‌های آینده باقی خواهد ماند.
جمع بندی
مرتضی کاخی شخصیتی چندبعدی بود؛ شاعری ژرف‌اندیش، پژوهشگری دقیق، دیپلماتی فرهنگی و استادی تأثیرگذار.
او با نگاهی متوازن به سنت و نوگرایی، در مسیر توسعه دانش ادبیات و حقوق بین‌الملل در ایران گام برداشت.
آثار و اندیشه‌های او همچنان مورد توجه علاقه‌مندان به ادب فارسی، فلسفه و علوم انسانی است و نامش در کنار بزرگان معاصر ادب ایران باقی خواهد ماند.
گردآوری: تهران کیوسک
