تفاوت افسردگی در زنان و مردان
تفاوت افسردگی در زنان و مردان
درمان افسردگی در دنیای امروز مقوله ای است که بیشتر روانشناسان و روانپزشکان متخصص توجه ویژه ای به آن دارند. اکثر افراد مبتلا به افسردگی در دوره ای که با این عارضه دست و پنجه نرم می کنند حداقل تعدادی از علائم مشخصه آن را تجربه می کنند. تحقیقات علمی نشان می دهد هنگامی که عوامل فردی همچون اضطراب ، استرس با عوامل محیطی مثل از دست دادن یک عزیز یا مشکلات اقتصادی با همدیگر ترکیب می شوند فرد دچار افسردگی شدیدتری می شود.
در این میان هیچ یک از مبتلایان به افسردگی تجربیات یکسانی ندارند، اما علل افسردگی و علائم آن تأثیرات مشترکی برجا می‌گذارد که می‌توان با کمک شیوه های درمانی مختلف آنها را رفع نمود.
چرا برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به افسردگی هستند؟
بیشتر افراد جامعه عقیده دارند که مردان و زنان افسردگی را به شیوه های مختلف تجربه و ابراز می نمایند یا دلایل بروز و نمود این بیماری در جنسیت های مختلف بسیار متفاوت است. اما این بیماری را نمی‌توان به دو شکل مجزا تقسیم کرد؛ چرا که این نحوه برخورد بیشتر شبیه چگونگی مواجهه با بیماری روانی در کودکان و نوجوانان است. در سال ۲۰۱۸، محققان نمونه‌های بافت مغز پس از مرگ ۵۰ نفر را مورد بررسی قرار دادند تا تفاوت بافت های مختلف مغز افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی را بررسی نمایند. محققان با بررسی عوامل ژنتیکی در بافت مغز دریافتند که ژن ها در سه ناحیه از مغز تاثیر مستقیم می کذارند که در تنظیم خلق و خوی فرد نقش موثری دارند.
بر اساس این یافته ها تغییرات ژنتیکی صورت گرفته در مغز مرد یا زن مبتلا به افسردگی با یکدیگر بسیار متفاوت بود. به طوری که در مغز زنان مبتلا به افسردگی بیشتر ژن‌هایی که فعالیت سیناپسی را تعیین می‌کنند دچار تغییر و تحول شده اند. این در حالی است که تغییر مشاهده شده در مغز مردان برعکس تغییر مشاهده شده در مغز زنان بود. به عنوان مثال، اگر ناحیه خاصی بیان ژن را در مغز زنان نشان دهد، بیان ژن در آن ناحیه از مغز مردان کاهش می یابد.
همچنین مطالعات روانپزشکی صورت گرفته در سال ۲۰۱۹ بیان می کند، تفاوت‌های جنسی بیولوژیکی می‌تواند نه تنها بر نحوه بروز افسردگی در مردان و زنان، بلکه بر نحوه واکنش آن ها به درمان تأثیر بگذارد. در این بین محققان دریافتند که دوران بارداری و دوره پس از زایمان از نظر بیولوژیکی بیشترین احتمال بروز خطر افسردگی در زنان را نشان می دهد. به عبارت دیگر از لحاظ بیولوژیکی یک زن در دوران بارداری و پس از زایمان بیشتر از هر دوره دیگری در زندگی خود در معرض خطر افسردگی قرار دارد.
آیا آمار افسردگی زنان بیشتر از مردان است؟
تغییرات هورمونی بارداری، فرایند زایمان و شیردهی ، استرس روانی ناشی از پدر و مادر شدن، آسیب پذیری زنان را در برابر افسردگی افزایش می دهد. از سوی دیگر یائسگی موجب تغییرات هورمونی بسیار زیادی در بدن زنان می گردد که خطر ابتلا به افسردگی زنان را افزایش می دهد.
مطالعات علمی به کرات نشان داده که زنان دو برابر مردان در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند و احتمال ابتلا آنها به افسردگی حاد در دوران نوجوانی و یائسگی به اوج خود می‌رسد. همچنین شرایط سلامت روانی مانند اضطراب، اختلالات خوردن، اختلالات مصرف مواد و خودکشی عمده ترین جنبه های متفاوت افسردگی است که معمولاً در زنان بیشتر از مردان ظاهر می شود.
از علل خاص افسردگی جنسیتی در زنان می تواند به نوسان سطح هورمون، بارداری و زایمان، دوران قاعدگی زنان، یائسگی اشاره کرد که بالاترین نرخ افسردگی اساسی و حاد را در برمی گیرند. نرخ بالاتر الگوهای افسردگی زنان در این دوران با علائمی مانند پرخوابی، افزایش غذا خوردن و افزایش وزن، احساس گناه و بی ارزشی، احساس
ناامیدی نوسانات خلقی و… ظاهر می شود.
با اینکه زنان از نظر عاطفی بیشتر از مردان خود را با شرایط محیطی و فردی هماهنگ می کنند اما آنها روی احساسات منفی و علائم پریشانی نشخوار فکری تمرکز بیشتری دارند. به همین نرخ افسردگی و شدت آن در زنان بیشتر از مردان بوده و در نتیجه درمان افسردگی در زنان دشوارتر است.
افسردگی مردان می تواند در جامعه وجود داشته باشد؟
وقتی کسی نمی تواند آزادانه احساسات خود را بیان کند یا احساسات خود مثل غم و اندوه را خفه می کند در نهایت آن را به صورت خشم به سطح ظاهر می کند قطعا با مشکلات بسیار زیادی مواجه می شود. تحقیقات روانپزشکی نشان می دهد، مردان اغلب در ابراز احساسات خود و علائم افسردگی که آنها را آزار می دهد با مشکل مواجه هستند. به همین دلیل مدت زمان بسیار زیاید افسردگی مردان در جامعه پزشکی و اجتماعات عمومی نادیده گرفته می شد یا به دلایل برای رفتار مردان توصیف می گشت.
مطالعات علمی نشان می دهد علل افسردگی در مردان از طریق گریه و زاری یا عوامل دیگری ظهور و بروز پیدا نمی کند. بلکه افسردگی مردان با تنش های رفتاری و برخی از عملکرد های به خوبی خود را نمایان می کند که برخی از این عوامل در این بخش بیان شده است.
- استفاده و مصرف بیش از حد الکل یا سایر مواد مخدر
- تحریک پذیری بالا، طغیان های مکرر، یا بروز خشم انفجاری در مواجه با عوامل محیطی
- انجام فعالیت های پر ریسک مانند رانندگی بی احتیاط یا پس از مصرف مواد مخدر
- تا دیر وقت کار کردن، گذراندن زمان بیشتر در باشگاه، ساعت ها بازی ویدیویی و انجام داده کارهایی که ذهن او را مشغول کند.
- بروز رفتارهای کنترل‌کننده، خشونت‌آمیز و غیرقابل پیش‌بینی
تفاوت های جنسیتی در رابطه با افسردگی زنان و مردان
استرس‌های بیولوژیکی و اجتماعی می‌تواند برای افراد مختلف در گروه‌های اقلیت جنسی متفاوت یه عامل بسیار طاقت‌فرسا باشد. مطالعات علمی نشان می دهد که میزان افسردگی، اضطراب و خودکشی در جامعه هایی که به تفاوت های جنسیتی توجه ندارد بسیار بالا است.
مجموعه‌ای از هنجارهای اجتماعی که شرایط خاص و ویژه ای را در زن یا مرد ایجاد می‌کند و هویت جنسیتی وی را تحت تأثیر قرار می دهد به احتمال زیاد سلامت روان را با خطر مواجه کرده و نرخ افسردگی را در میان آنها افزایش می دهد. هرچند جنسیت را نمی توان تنها عامل تعیین کننده تضمین کننده سلامت روان فرد دانست چرا که برخی از علل نقش مشترکی در بروز افسردگی زنان و مردان دارند که عبارتند از:
- تجربیات نامطلوب دوران کودکی
- گرایش به روان رنجوری (پاسخ دادن با عاطفه منفی به رویدادهای استرس زا).
- پیوند ژنتیکی به یکی از بستگان درجه یک با تشخیص MDD
- از دست دادن اعضای خانواده یا یکی از دوستان نزدیک
- ابتلا به بیماری صعب العلاج
- سپری نمودن دوره اقتصادی دشوار یا تجربه ورشکستگی مالی
تاثیر تفاوت جنسیتی بر درمان افسردگی
مطالعات بر روی تأثیرات جنسیتی و بیولوژیک افراد می تواند به بهبود و درمان افسردگی نقش پر رنگی داشته باشد. در حالی که علائم افراد مبتلا به افسردگی به عوامل زیادی بستگی دارد ولی هویت جنسیتی آن ها می تواند به پزشکان در تجویز دارو و شیوه های مختلف درمان افسردگی کمک کند.
به عنوان مثال، دز بسیاری از داروهایی که برای درمان بیماری های روانی تجویز می شوند بر اساس وزن و شاخص توده بدنی افراد تنظیم می شوند. بدن زنان تمایل به داشتن درصد چربی بالاتری نسبت به بدن مردان دارد که در نتیجه این خصیصه می تواند بر نحوه متابولیسم داروها نیز تأثیر بگذارد.
از سوی دیگر نوسانات هورمونی که در طول عمر یک زن دارای رخ می دهد نیز می تواند بر نحوه عملکرد داروها تأثیر بگذارد. بنابراین در هنگام تصمیم گیری در مورد تجویز دارو یا دوره درمانی باید رویدادهای خاصی که زندگی زنان رخ می دهد مانند بلوغ، بارداری و یائسگی را در طی درمان افسردگی توسط پزشک در نظر گرفته شوند.
با این حال برای درمان افسردگی هر فردی که با این بیمای سر و کار دارد می تواند از طریق یادگیری روش های مختلف مانند روان درمانی ، دارو درمانی، گفتار درمانی ، رفتاردرمانی (CBT) یا درمان تشنج الکتریکی (ECT) بهره مند شود. اگر با افسردگی دست و پنجه نرم می کنید، اولین قدم این است که علائم و نگرانی های خود را با پزشک متخصص بیماری های روانی در میان بگذارید.
پیشنهادهای عمومی برای درمان افسردگی
یکی از کلیدهای کاهش خطر ابتلا به افسردگی اساسی و درمان طبیعی آن، انجام اقدامات است که سبک زندگی سالم را در زندگی افراد مختلف جامعه پیاده می کند.
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم
- یافتن راه هایی برای مدیریت استرس
- انجام ورزش منظم
- حفظ تعادل و حمایت های اجتماعی
- برخورد منطقی و پیدا کردن راه حل های مختلف برای مسائل خانوادگی یا مشکلات کاری
- دوری از غرق شدن و احساس گیر افتادن یا ناامیدی
- پیروی از ساختارهای هدفمند و مسئولیت پذیری
- تقویت عزت نفس
چرا مردان کمتر علائم افسردگی را بروز می دهند؟
بسیاری از علائم و موارد افسردگی در میان مردان تشخیص داده نمی‌شود تا افسردگی مردان و علائم شناسایی و درمان شود. چرا که مردانی با افسردگی دست و پنجه نرم می کنند، ممکن است کمتر متوجه این علل افسردگی و تغییر حالات خود شوند یا به خاطر اعتقادات و فشارهای محیطی افکار و احساسات افسردگی خود را به جای مواجهه آگاهانه با به طور کامل کنار بزنند و آن را نادیده بگیرند.
از سوی دیگر در ایران کسانی که می‌دانند از افسردگی رنج می‌برند، اغلب تمایلی برای مراجعه مراکز درمانی و پزشکان متخصص اعصاب و روان و درمان افسردگی ندارند. چرا که به باور آن ها اعتراف به آسیب‌پذیری می‌تواند با تصویری سنتی مردانه، سخت و رواقی که بسیاری از مردان با آن همذات پنداری می‌کنند، بسیار دشوار و غیر قابل هضم باشد. در نتیجه، اغلب مردانی با افسردگی دست و پنجه نرم می کنند، ترجیح می دهند که با علائم این بیماری به تنهایی کنار بیایند.
کلام آخر
محققان دریافته اند که زنان تقریباً دو برابر مردان در معرض ابتلا به افسردگی هستند که علائم مبتلا به افسردگی در آنها بسیار متفاوت از مردان است.
علائم افسردگی در بین مردان به صورت عصبانیت، بی قراری و درگیر شدن، بروز رفتارهای پرخطر نمایان می شود. یا شخصیت خود تبدیل کنند. افسردگی مردان ممکن است با عصبانیت بروز پیدا کند چرا که ما به پسرهایمان یاد دادیم که مرد نباید گریه نکند. بنابراین آنها به جای گریه، عصبانیت و خشم را نشان می دهند.
اما برعکس مردان ، زنان آشکارا احساسات خود را ابراز می دهند و تمایل بیشتری دارند که در مورد احساس خود با یک شریک یا دوست صحبت کنند. در نتیجه علائم افسردگی در این افراد با در میان گذاشتن نگرانی های خود با یک پزشک یا درمانگر بهتر شناسایی و تشخیص داده می شود.
افسردگی یک بیماری روانی است که تأثیر منفی قابل توجهی بر احساس، طرز تفکر و نحوه عمل افراد مختلف جامعه دارد. افسردگی معمولاً باعث احساس غم و اندوه یا از دست دادن علاقه به فعالیت هایی می شود که قبلاً از آن لذت می بردید. علائم رایج افسردگی که در تشخیص این اختلال و درمان آن نقش بسیار موثری دارد.
افسردگی می تواند تأثیر مخربی بر توانایی فرد برای عملکرد در محل کار، خانه و روابط داشته باشد و بسته به شدت آن در برخی اوقات می تواند منجر به خودکشی فرد بیمار شود. بنابراین برای درمان افسردگی باید به یک پزشک معتبر و با تجربه صحبت نمایید.
