سرطان‌زا بودن فرش‌های ماشینی اخیرا از مرز یک هشدار یا تهدید زیست‌محیطی فاصله گرفته و به فرصتی برای دامن زدن به شایعات تجاری بیشتر در صنعت فرش تبدیل شده است.
گمانه‌زنی‌های زیادی میان محققان بهداشت و درمان، بر سر سرطان‌زایی فرش‌های ماشینی، همچنان در جریان است. با وجود این، نتایج حاصل از بعضی از این گمانهزنیها، پیرامون تأیید و یا رد کارشناسانه نقش مؤثر فرش‌های ماشینی در سرطان، با یکدیگر مغایرت دارد. از آنجا که قیمت فرش‌های دستباف عمدتا بسیار گرانبهاتر از فرش‌های ماشینی است، اغلب مصرف کنندگان قالی، به خرید فرش‌های ماشینی، دست می‌زنند. فرش‌های دستباف به عنوان یک اثر سنتی، همچنان نفیس به نظر می‌رسند. بنابراین بدیهی است، که قدرت خرید فرش ماشینی، بیشتر از قدرت خرید فرش دستباف باشد. در ادامه به‌طور موشکافانه به بررسی تأثیر احتمالی مواد آکریلیک موجود در فرش ماشینی بر شکل‌گیری سرطان پرداخته‌ایم.
قالیشویی افرا به عنوان عضو رسمی اتحادیه قالیشویان تهران، فرش‌های ماشینی شما را به‌گونه‌ای شستشو می‌دهد، که ماندگاری باکتری‌های سرطان‌زا روی آن‌ها را به حداقل برساند.
مواد آکریلیک در فرش ماشینی سرطان‌زاست
این روزها پیرامون سرطان‌زا بودن فرش‌های ماشینی حاوی مواد آکریلیک، حدس‌ها و گمانه‌زنی‌هایی زیادی از کوچه و بازار، شنیده می‌شود. بازار رقابت در صنعت فرش هم برای سودجویان بستر مناسبی جهت دامن زدن به شایعه پردازی گسترده‌تر پیرامون سرطان‌زا بودن و یا بی‌ضرر بودن فرش‌های ماشینی فراهم آورده است. از آنجایی که مواد آکریلیک، در دسته مواد صنعتی یا شیمیایی قرار می‌گیرند، سرطان‌زا بودن الیاف آکریلیک قالی، بیشتر از سایر الیاف مصنوعی قالی، بر سر زبان‌ها افتاده است. طولی نمی‌کشد، که با افزایش رقابت میان تولیدکنندگان فرش‌های پلی استر و فرش‌های اکریلیک، راجع به مضرات آکریلیک، بزرگ‌نمایی صورت می‌گیرد. در واقع، می‌بایست حقیقت را درباره عوارض الیاف آکریلیک قالی بدون اجحاف، آشکار ساخت.
با وجود آنکه آکریلیک، به عنوان یک الیاف مصنوعی در فرش‌های صنعتی، دستمایه بعضی از شایعه پراکنی‌های تجاری قرار گرفته است، عوارض احتمالی مصرف آن، چندان مشخص نیست. همچنین یافته‌های محققان بهداشت و سلامت در خصوص نقش مستقیم الیاف آکریلیک قالی صنعتی در سرطان و سایر عوارض بهداشتی آن، به یک نتیجه قاطع، دست نیافته است. با وجود آنکه نمی‌توان با قاطعیت به سرطان‌زا بودن مواد آکریلیک در فرش ماشینی اشاره کرد، اما سرطان‌زایی احتمالی آن را نیز نمی‌توان دور از نظر داشت. به هر حال، عوارض آلرژیک ناشی از راه رفتن روی فرش‌های آکریلیک بر معدودی از مصرف کنندگان، پوشیده نیست. چنانچه از لحاظ وضعیت مالی در مضیقه قرار ندارید، فرش اکریلیک با الیاف آنتی باکتریال، گزینه بهداشتی‌تری به نظر می‌رسد.
مواد شیمیایی در فرش‌های ماشینی
اگرچه در بسیاری از فرش‌های ماشینی، مواد شیمیایی بکار رفته است، اما لزوما نمی‌توان بر سرطان‌زا بودن فرش‌های ماشینی، پافشاری کرد. بعضی از فرش‌های ماشینی، خواص آنتی باکتریال دارند و الیاف آن‌ها عوارض کمتری برای مصرف کننده دارد. بسیاری از مواد شیمیایی که به ناچار، مجبور به استفاده از آن‌ها در زندگی هستیم، نیز سرطان‌زا هستند. برای مثال، نوشیدن چای در لیوان‌های یک‌بار مصرف، باعث ایجاد سرطان در بدن می‌شود، اما خیلی کم پیش می‌آید، که فردی با رعایت الگوی درمانی مصرف، سرطان بگیرد. اینکه بسیاری از شما قدرت خرید فرش سنتی را ندارید، دلیل بر این نمی‌شود، که خود را از فرش‌های ماشینی با بی‌کیفیت‌ترین و مضرترین متریال، بهره‌مند سازید. شما می‌بایست، کف خانه خود را با اقلامی از فرش ماشینی بپوشانید، که بی‌ضررترین الیاف شیمیایی را داشته باشند.
اینکه در ساخت این فرش‌ها از مواد نفتی یا پلیمری استفاده کرده‌اند، به تنهایی نمی‌تواند دال بر قدغن بودن زیر پا انداختن فرش‌های ماشینی باشد. ما، در دنیایی زیست می‌کنیم که ضرورتا بسیاری از اقلام مصرفی زندگی‌مان نظیر ظروف و قابلمه، عمدتا مشتقات نفتی هستند. از طرفی دیگر، خرید فرش دستباف سنتی برای عموم مصرف کنندگان، از لحاظ پرداخت قیمت، اقدامی جانفرسا به نظر می‌رسد. طیف خاصی از جامعه، قدرت خرید فرش‌های سنتی را دارند و حتی همان اقشار از جامعه هم در مواردی خرید فرش ماشینی را مقرون به صرفه‌تر ارزیابی می‌کنند. به عبارت دیگر قشر مرفه نیز گاهی اوقات، به لحاظ اقتصادی، خرید فرش ماشینی را بر خرید فرش سنتی، ترجیح می‌دهند. تا جای ممکن از خرید فرش‌های ماشینی دارای مواد شیمیایی سرطان‌زای «پی دی کلرو بنزن» و «پی سی» چشم بپوشید.
در صورت سرطان‌زا بودن فرش‌های ماشینی کدام اقلام از فرش‌ها را بخریم؟
احتمال سرطان‌زا بودن فرش ماشینی سهم عمده‌ای در اقبال خوش نشان دادن مصرف کنندگان به فرش‌های دستی خواهد داشت. چنانچه شما در مضایقه مالی قرار ندارید، بهتر است، که از فرش‌های سنتی دستباف با الیاف پشم استفاده کنید. فرش‌هایی که در آن‌ها الیاف طبیعی بکار رفته است، معمولا عارضه ناگواری برای سلامتی، پدید نمی‌آورند. در این میان، قالی بافتنی کرمان در دنیا، ضرب‌المثل بوده و بی‌‌ضررتربن و در عین حال، گرانترین فرش روی زمین است. اگر مثل عموم مصرف کنندگان، به انتخاب فرش ماشینی، تمایل بیشتری نشان می‌دهید، از فرشی بهره ببرید، که کمترین عوارض آلرژیک یا حساسیت‌زا را برای شما در پی داشته باشد. فرشی که زیر پای خود می‌اندازید، باید بار الکتریسیته کمتری را به بدن شما ساطع کند، تا از بروز بیماری آرتروز و دردهای مفصلی، بیشتر در امان بمانید.
صنعت فرش، به تازگی برای بقای بیشتر در بازار، دست به تولید و عرضه فرش‌های ماشینی با الیاف صنعتی آنتی باکتریال زده است. این الیاف، بهداشتی‌ترین الیاف صنعتی موجود در فرش ماشینی هستند و از بروز عوامل سرطان‌زا می‌کاهند. همچنین در صورت استفاده از فرش‌های تمام اکریلیک، مصرف فرش‌های ماشینی اکریلیک با الیاف آنتی باکتریال را به دیگر فرش‌های این مدلی ترجیح بدهید. فرش شما نباید به‌طور عمده، پرزهای حساسیت‌زا داشته باشد؛ چرا که پرزهای فرش صنعتی، به محض ورود به ریه، پیامدهای تنفسی برای شما در پی خواهند داشت.
کلام پایانی
روی هم رفته، با وجود عرضه بعضی از فرش‌های ماشینی دارای خواص آنتی باکتریال، نمی‌توان اظهار نظر قاطع و صریحی پیرامون سرطان‌زا بودن حتمی فرش‌های ماشینی کرد. با وجود این، مواد شیمیایی مضر و سرطان‌زا در فرش‌ها را برای شما مشخص ساختیم. در این میان، فرش‌های اکریلیک نیز عارضه‌های احتمالی مخصوص به خود را دارند. پایین بودن قدرت خرید عموم مصرف کنندگان برای انتخاب فرش دستی، ما را بر آن داشت، تا چندی از عوارض فرش‌های ماشینی را برشماریم. شستشوی فرش‌های دستی، تخصصی‌تر بوده و هزینه تمیز کاری آن‌ها بیشتر است.
