چه کسانی نیاز به روانپزشک دارند
چه کسانی نیاز به روانپزشک دارند
همه ما در زندگی روزمره خود با اتفاقات مختلفی سر و کار داریم. مسئله این است که واکنش همه ما در مقابل اتفاقات مشابه، یکسان نیست. این موضوع نشان میدهد که تفکرات و روان هر فرد با دیگری کاملا متفاوت است . همه انسانها در طول زندگی خود با چالشهای روحی و روانی بسیاری روبهرو میشوند که برخی از آنها به نوعی بیماری تبدیل شده و نیاز به درمان دارند. در چنین مواقعی یک روانپزشک میتواند سلامت روحی افراد را به آنها بازگرداند. در این میان افراد بسیاری هستند که یا نسبت به مشکلات روحی خود بی تفاوتاند یا آگاهی درستی از شرایط خود ندارند. این افراد در صورت عدم مراجعه به روانپزشک با مشکلات بیشتری مواجه میشوند. از این رو باید بدانید که دقیقا چه کسانی باید به متخصص اعصاب و روان مراجعه کنند.
متخصص اعصاب و روان کیست؟
خوشبختانه در عصر مدرن امروز مراجعه به روانشناس و متخصص اعصاب در بین مردم فرهنگسازی شده است و افرادی که با مشکلات روحی روانی دست و پنجه نرم میکنند، دیگر منزوی و خجل نیستند و به راحتی مشکل خود را بیان میکنند؛ اما همانطور که گفتیم هنوز بسیاری از افراد مشکلات روحی خود را جدی نمیگیرند. این در حالی است که میدانیم منشأ بسیاری از بیماریهای جسمی، مشکلات روحی و روانی است. زندگی در عصر پر از هیاهو و شلوغ امروز، خود به خود تنش و استرس زیادی به افراد وارد میکند و در همه ما پیش زمینهای از بیماری روحی وجود دارد؛ بنابراین باید بدانید چه زمانی به روانپزشک مراجعه کنید. برای این منظور در قدم اول باید با وظایف و حیطه اختیارات یک دکتر اعصاب و روان (روانپزشک) آشنا شوید.
در تعریف متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) میتوان گفت دکتر متخصصی است که در حوزه سلامت روان تحصیل کرده و درمانگر مشکلات روحی و روانی افراد است. این دکتر اعصاب علاوه بر تشخیص سلامت یا عدم سلامت روحی از مجوز تجویز داروهای روان درمانی برخوردار است. این ویژگی اصلیترین تفاوت یک روانپزشک با روانشناس است. در واقع روانشناس دورههای تکمیلی پزشکی را نگذرانده و مجوز تجویز دارو ندارد. روانشناس تنها با ابزارهای کلامی و مشاوره، بیماران روحی را از بحرانی که دچار آن هستند، رها میکند. در ادامه راجع به وظایف دکتر اعصاب و روان صحبت میکنیم.
چه زمانی مشکلات روحی به بیماری تبدیل میشود؟
طبیعتا تشخیص این موضوع که چه کسانی به روانپزشک احتیاج دارند، بر عهده متخصص این حوزه پزشکی است و برای اینکه شما نیز با این مسئله آشنا شوید، باید اطلاعات پیشزمینهای در این خصوص داشته باشید. همانطور که گفتیم افراد مختلف ویژگیهای روحی متفاوتی دارند. حتی امکان ندارد که دو عضو از یک خانواده حالات روحی و ساختار روانی یکسانی داشته باشند. این تفاوتها در بین افراد از یک منظر بسیار زیباست، اما مسلما شناخت ویژگیهای ذاتی افراد توسط یک دیگر کمی دشوار خواهد بود. در این بین تنها یک دکتر متخصص اعصاب و روان میتواند تشخیص دهد که مشکلات روحی افراد تا چه حدی است، در حد بیماری است یا خیر.
اصطلاح بیماری روانی ناخودآگاه توجه همگان را به خود جلب میکند؛ اما هم اکنون نیز بسیاری از ما که درگیر اضطراب، استرس بیش از حد، وسواس فکری و مشکلات این چنینی هستیم، در واقع به نوعی بیماری روانی مبتلا هستیم. مشکلات روحی زمانی به بیماری تبدیل میشود که افراد مدام در ذهن خود با آن درگیر میشوند و به مشکلاتشان پر و بال میدهند. هر مسئلهای که سبب شود افراد در درون خود با آن درگیر باشند و مدام با خود کلنجار بروند، نشانگر یک بیماری روانی است و ممکن است بخشی از سیستم سلامت روانی را تحت تأثیر قرار دهد. هر فرد باید به سلامت روان خود اهمیت دهد و در راستای حفظ و تأمین سلامت روحی خود با داشتن سبک سالم زندگی تلاش کند.
افرادی که باید توسط روانپزشک ویزیت شوند
زمانی که افراد به این باور برسند که چیزی به عنوان مشکلات روحی آزارشان میدهد و سپس به پذیرش این مسئله برسند که باید تحت درمان قرار بگیرند، در قدم اول باید به روانشناس مراجعه کنند. اگر روانشناس نتواند با برگزاری جلسات مشاوره مشکلات و تنشهای روحی افراد را کنترل کند، به این معنی است که این تنشها به بیماری تبدیل شده و آنقدر پیشرفت داشته است که بیمار باید وارد فاز دارو درمانی شود. در این مرحله بیمار باید توسط روانپزشک ویزیت شود و تحت درمانهای دارویی قرار بگیرد. گاهی در کنار دارو درمانی جلسات مشاوره نیز برگزار میشود و به این ترتیب اثربخشی شیوه درمانی متخصص اعصاب و روان بیشتر میشود.
افرادی که به روانپزشک احتیاج دارند، دچار اختلالات شدید روحی هستند و رفتارهای غیر عادی از خود نشان میدهند. اگر این افراد تحت درمان قرار نگیرند، ممکن است بیماری در آنها شدت بگیرد و باعث شود بیمار به خود یا اطرافیان خود آسیب وارد کند. برای تشخیص چنین مواردی نیازی نیست به دنبال رفتارهای پیچیده و ناهنجار در افراد مبتلا به اختلال روانی باشید. به عنوان مثال: کسی که وسواس تمیزی دارد و مدام از مواد شوینده استفاده میکند، به این طریق به پوست و ریه خود آسیب میزند، به نوعی بیماری روانی دچار است و باید تحت درمان قرار بگیرد.
اختلالات روانی در کدام رده سنی بیشتر است؟
اختلال روانی میتواند موارد مختلفی از جمله تفکر افراد، خواب آنها، روحیه و رفتار، اشتها و حتی مسائل جنسی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. عدم تعادل و بروز نشانههایی مبنی بر تغییر در این فاکتورها در هر یک از این موارد نوعی بیماری روانی شناخته میشود که باید توسط روانپزشک درمان شود. این اختلالات فکری به سن خاصی محدود نمیشود و ممکن است در گروههای مختلف سنی دیده شود. به علاوه اینکه این اختلالات در افراد مختلف متغیر بوده و ممکن است خفیف یا شدید باشد. همانطور که گفتیم ساختار روحی افراد با یک دیگر کاملا متفاوت است. به همین خاطر تغییرات کوچک در خلق و خو و حالات روحی برخی از افراد به شدت آنها را آزار میدهد و اگر این افراد تحت درمان قرار نگیرند، با گذشت زمان، درمان آنها سختتر میشود.
علائم آسیبهای روحی روانی
در بندهای قبل به این موضوع اشاره کردیم که برخی افراد از مشکلات روحی خود بی خبراند. گاهی ممکن است متوجه تغییرات روانی در خود شوند؛ اما با تصور اینکه این مسائل و تنشها یک چالش گذرا و موقت است، نسبت به رفع آن بی اهمیت باشند. در چنین مواقعی افراد به خود تلقین میکنند که چیزی نیست و مشکل به زودی حل میشود. در حالی که همین تلقین اشتباه ذهن آنها را بیشتر درگیر میکند، به گسترش و شدت وسواس فکری و بیماری آنها دامن میزند؛ بنابراین بد نیست اگر با علائم اصلی آسیبهای روحی روانی آشنا شوید. توجه کنید افراد خانواده یا اطرافیان بیمار روانی خیلی راحتتر از خود او تغییرات رفتاری و شخصیتی او را تشخیص میدهند.
از علائم شایع آسیبهای روحی میتوان به عدم تمرکز کافی، تغییر در عادات خواب مانند کمبود خواب شدید یا بیدار شدن مکرر در خواب، تغییر در عادات غذایی مانند کاهش شدید اشتها یا پرخوری، مشکلات حافظه، کند فکر کردن، عدم توانایی در تصمیمگیری، استرس بیش از حد، حساسیت یا خشم نسبت به دوستان و خانواده، بی تفاوت بودن نسبت به آینده، نوسانات شدید خلقی و نشانههایی از این قبیل در واقع نشانههای مشکلات روحی روانی در افراد هستند که باید توسط روانپزشک تحت درمان قرار گیرند.
روانپزشک کدام بیماریها را درمان میکند؟
برای اینکه بدانید چه کسانی به روانپزشک احتیاج دارند، بهتر است بدانید دکتر اعصاب و روان کدام بیماریها را درمان میکند. همانطور که قدرت ذهن انسان انتها ندارد و روح او بسیار بزرگ است، بیماریهای روحی و روانی نیز گستردگیهای بسیاری دارند؛ بنابراین بهتر است قبل از بررسی مفصل بیماریهای روانی با این بیماریها آشنا شوید. در ادامه به ترتیب بیماریها و افرادی که باید تحت نظر دکتر متخصص اعصاب و روان درمان شوند را بررسی میکنیم.
- انواع مختلف افسردگی با هر درجه از پیشرفت
- مشکلات خواب مانند بی خوابیهای طولانی
- توهمات مختلف
- بیماری جنون جوانی
- اختلالات دو قطبی
- افکار وسواسی
- افکار خودکشی و درمان افراد نجاتیافتگان خودکشی
- افرادی که افکار منفی دارند؛
- افراد پیش فعال
- عدم توانایی در تمرکز کردن
- انواع اعتیاد و رفتارهای اعتیاد آور
- رفتارهای خشونتآمیز
- استرس بیش از حدی که آرامش را از افراد سلب میکند؛
- اختلالات تغذیه
- افرادی که رفتارهای مبنی بر خودآزاری دارند؛
- مشکلات حافظه
- اختلالات رشد عصبی مانند اوتیسم
- نارسایی جنسیتی و بیماریهای جنسی
- اختلالات روان پریشی و اسکیزوفرنی
اختلال افسردگی چیست؟
افسردگی شایعترین اختلال روانی است؛ بنابراین بررسی آن خالی از لطف نخواهد بود. این روزها مشکلات اقتصادی، مشکلات زندگی شهرنشینی، شلوغیها و دغدغههای فراوان زندگی روزمره سبب شده که بیشتر افراد به مشکلات جزئی نظیر عصبی بودن، استرس داشتن، حواس پرتی و مواردی از این قبیل دچار شوند. البته این علائم پس از اینکه امور روزمره تحت کنترل افراد قرار گیرند، برطرف میشوند. نکته این است که افراد با وجود تمام مشکلات، دغدغهها و چالشها هر روز برای زندگی خود تلاش میکنند و شبها با فکر شروع یک روز نو و حتی انجام امور تکراری روزمره به خواب میروند.
این مسئله نشان میدهد که هنوز امید به زندگی در افراد وجود دارد. در حالی که بسیاری از افراد امیدی به زندگی و انگیزهای برای ادامه حیات خود ندارند. این افراد رفته رفته ارتباطات خود را با دیگران کاهش میدهند و دائما احساس غمگین بودن دارند. چنین افرادی به زندگی علاقه ندارند و از هیچ چیزی هیجانزده و خوشحال نمیشوند. در واقع این افراد از زندگی خود لذت نمیبرند. موضوع این است که اگر ذهن افراد برای مدتی درگیر یک مسئله باشد، کاملا طبیعی است؛ اما اگر افراد دائما احساس یأس کنند به نوعی اختلال روانی و افسردگی مبتلا شدهاند و باید توسط روانپزشک تحت درمان قرار بگیرند.
اختلال دو قطبی
دو قطبی بودن نوعی بیماری روانی است و اگر تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است خطرساز شود. اهمیت شناخت و درمان دو قطبی بودن در این است که اطرافیان بیمارانی که به این بیماری دچار هستند، شناخت درستی نسبت به آن ندارند. احتمالا بارها این جمله را شنیدهاید که فلانی عاشق و شیداست و حتما دیدهاید افرادی که از نظر شما خیلی عاشق هستند، رفتارهای عجیب و خطرسازی انجام دهند. مسئله این است که این افراد به دوقطبی بودن دچاراند و باید حتما توسط روانپزشک تحت درمان قرار گیرند. دو قطبی بودن یک اختلال روانی جدی است و بیماران مبتلا به آن بر رفتارهای خود تسلط ندارند و ممکن است در هر مرحله رفتارهای پر خطری از خود نشان دهند.
اعتیاد به مصرف مواد مخدر
اعتیاد داشتن به هر چیزی در واقع وابستگی شدید فرد به آن را نشان میدهد. قطعا راجع به اعتیاد به عنوان شایعترین مشکل جامعه اطلاعات بسیاری دارید. احتمالا بارها دیدهاید که افراد مبتلا به اعتیاد پس از ترک مواد نیز مجددا به سراغ آن میروند، در حالی که بدن آنها از هر گونه آلودگی پاکسازی شده است. بسیاری از افراد معتاد ادعا میکنند که بر مصرف مواد یا مشروبات الکلی کنترل دارند یا به اصطلاح تفریحی مصرف میکنند. این افراد به مراتب مشکلات جدیتری دارند؛ چون هیچ درکی نسبت به میزان مصرف خود ندارند. مسئله اینجاست که افراد معتاد باید قبل از جسم، فکر و روان خود را پاکسازی کنند. اعتیاد یک مشکل روانی جدی است و افراد معتاد باید توسط روانپزشک درمان شوند.
ایدهها و تفکرات عجیب و غریب
افرادی که ایدههای عجیب و گاهی تفکرات ترسناک دارند، به نوعی بیماری و اختلال روانی مبتلا هستند و باید به روانپزشک مراجعه کنند. به عنوان مثال: افرادی با تفکرات پارانوئید که گمان میکنند دیگران بر علیه آنها عمل میکنند، افرادی که به وسواس فکری بیش از حد دچاراند، مثلا بارها یک چیز را چک میکنند یا مدام تصور میکنند که دستهایشان کثیف است و باید حتما دستهای خود را بشویند، افرادی که مدام تصور میکنند در اطراف آنها صداهای عجیب و مرموز شنیده میشود، افرادی که بیش از حد طبیعی میترسند، به گونهای که ممکن است در وضعیت جسمی خطرناک مانند سرگیجه، تپش قلب، تهوع و … قرار گیرند، باید حتما توسط دکتر اعصاب و روان تحت درمان قرار گیرند.
اسکیزوفرنی چیست؟
این اصطلاح به یک بیماری روانی شدید و مزمن تعلق دارد که بر روان افراد تأثیرات منفی و مخرب بسیاری میگذارد. به این صورت که افراد در درک واقعیت، تفکر، تصمیمگیری، قدرت عمل، نحوه ارتباط با دیگران، بیان احساسات و موارد دیگر دچار مشکل میشوند. اسکیزوفرنی در بین افراد چندان شایع نیست؛ اما میتواند به راحتی بیماران روانی را از پای درآورد. افراد مبتلا به این بیماری حالتهای مبنی بر روان پریشی دارند و نمیتوانند واقعیتها را تشخیص دهند. لازم به ذکر است این بیماری روانی جدی به صورت کامل درمان نمیشود؛ اما قابل کنترل است و افرادی با این علائم باید حتما به روانپزشک مراجعه کنند. سایر اختلالاتی که در رابطه با بیماریهای روانی برشمردیم، کاملا واضح هستند و مشخص است که درمان آنها در حیطه کاری دکتر اعصاب و روان است.
راهکارهای درمانی روانپزشک
در بندهای قبل گفتیم وقتی بیمار احساس کند که حالتی غیر عادی در درون او در حال شکل گرفتن است، باید به روانشناس مراجعه کند. روانشناس ابتدا در یک جلسه پرسش و پاسخ و صحبت با بیمار نوع اختلال و شدت آن را تشخیص میدهد و در صورت لزوم بیمار را به روانپزشک ارجاع میدهد. متخصص اعصاب روان از طریق تستهای آزمایشگاهی و حتی معاینات فیزیکی، مشکلات روان شناختی افراد را ارزیابی میکند. پس از اینکه متخصص اعصاب نوع بیماری فرد و شدت آن را تشخیص داد، پروسه درمانی را با یک برنامهریزی دقیق و کامل شروع میکند. ضمن اینکه پزشک بیمار را نیز در جریان برنامه درمانی او قرار میدهد.
شیوههای درمانی یک دکتر اعصاب و روان شامل: روان درمانی و گفتار درمانی، نور درمانی به خصوص در افراد مبتلا به افسردگی، درمانهای دارویی، درمانهای تحریک مغز مانند تحریک عصب واگ و … میشود. هر شیوه درمانی بر اساس نوع و شدت بیماری انتخاب میشود و مسلما واکنش بیماران نیز به شیوههای درمانی مختلف، متفاوت است. برای پیدا کردن دکتر روانپزشک شهر خود می توانید به سایت میهن پزشک مراجعه کنید.
داروهای مورد استفاده در حوزه روان درمانی
روانپزشک ها از طیف گستردهای از داروها مانند داروهای ضد روانپریشی، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد استرس، داروهای خوابآور و تنظیمکننده خواب، داروهای اشتها آور، داروهای تثبیتکننده خلق و خو، داروهای آرامبخش، داروهای محرک مغزی، داروهای کنترل اوتیسم، داروهای ترک اعتیاد و داروهای بسیار دیگر استفاده میکنند.
جمع بندی
در این مطلب راجع به بسیاری از بیماریهای روانی که نیاز به درمان دارند، صحبت کردیم. این روزها بسیاری از افراد در اطرافیان ما به بیماریها و اختلالات روحی و روانی مبتلا هستند. حتی ممکن است خود ما نیز یکی از مبتلایان بیماریهای فکری و روحی باشیم. درمان بیماری روانی به اندازه درمان بیماری جسمی حائز اهمیت است. چه بسا درمان بسیاری از بیماریهای جسمی در درمان روح و روان افراد خلاصه میشود. در این مطلب سعی کردیم تا جای ممکن بیماریهایی که درمان آنها در حیطه وظایف روانپزشک است را بررسی کنیم تا بدانید دقیقا افراد بیمار و مبتلا به اختلالات روحی و روانی چه زمانی باید به دکتر اعصاب مراجعه کنند.
اگر بخواهیم نسبت به آنچه در این مطلب بررسی کردیم یک نتیجهگیری داشته باشیم، باید بگوییم که اکثر اختلالات روانی نتیجه زندگی با سبک نادرست است و باید این فرهنگسازی توسعه یابد که افراد مبتلا به اختلالات روحی و روانی و به اصطلاح بیماران روانی صرفا خطرناک نیست و نباید مجرم شناخته شوند. این بیماران بیش از هر چیزی به توجه و سپس به درمان اصولی نیاز دارند.
