نحوه تشخیص بواسیر+ آزمایش های لازم
تشخیص بواسیر یکی از مهم ترین مراحل در درمان این بیماری به شمار می رود. به صورت کلی بواسیر یا هموروئید به تورم و التهاب رگ های خونی در ناحیه مقعد گفته می شود. این بیماری معمولاً با درد، خونریزی و احساس ناراحتی همراه بوده و برای مدیریت و درمان مؤثر بواسیر، تشخیص درست و به موقع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله، روش های مختلف تشخیص بواسیر، علائم آن، و آزمایش‌ها و معاینات پزشکی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
علائم و نشانه‌های بواسیر
بواسیر در اکثر موارد با علائم مشخصی بروز می‌کند. علائمی مانند خونریزی هنگام دفع مدفوع، درد و خارش در ناحیه مقعد از جمله مواردی است که به تشخیص این بیماری کمک می‌کند. افراد مبتلا ممکن است یکی از این علائم یا ترکیبی از آنها را تجربه کنند:
- خونریزی از مقعد: خونریزی یکی از نشانه‌های رایج بواسیر است که به صورت خون قرمز روشن در روی مدفوع یا کاغذ توالت مشاهده می‌شود.
- درد و ناراحتی: یکی از علائم شایع بواسیر، احساس درد و ناراحتی در هنگام نشستن یا دفع مدفوع است.
- برآمدگی یا توده در ناحیه مقعد: بعضی از افراد ممکن است احساس برآمدگی یا توده‌ای نرم در ناحیه مقعد داشته باشند که میتواند نشانه‌ای از بواسیر باشد.
- خارش و سوزش: التهاب و تورم در ناحیه مقعد میتواند به خارش و سوزش منجر شود.
معاینه بواسیر
برای تشخیص بواسیر، اولین گام معاینه دقیق توسط پزشک است. این معاینه معمولاً شامل بررسی ظاهری ناحیه مقعد و انجام برخی آزمایش‌ها می‌باشد. پزشک ممکن است برای تشخیص صحیح، از روش های مختلف استفاده کند:
۱. معاینه فیزیکی (معاینه مقعدی)
در این مرحله، پزشک با استفاده از دستکش و ژل روان‌کننده، به آرامی انگشت خود را وارد ناحیه مقعد کرده تا به بررسی وضعیت رگ ها و احتمال وجود بواسیر بپردازد. این معاینه به پزشک کمک می‌کند تا از نزدیک وضعیت داخلی مقعد را مشاهده کند و تشخیص اولیه را انجام دهد. در صورتی که بواسیر داخلی وجود داشته باشد، این معاینه ممکن است برای تشخیص آن کافی باشد.
۲. معاینه دیداری (بررسی ظاهری)
در این روش، پزشک با دقت به ناحیه مقعد نگاه می‌کند تا هر گونه علائم تورم، برآمدگی یا تغییرات غیرطبیعی را شناسایی کند. این معاینه به‌ویژه برای شناسایی بواسیر خارجی مفید است که به راحتی قابل مشاهده است.
۳. معاینه آنوسکوپی
این روش برای بررسی دقیق‌تر بواسیر داخلی انجام شده و پزشک از ابزاری به نام آنوسکوپ استفاده می‌کند که یک لوله کوتاه و انعطاف‌پذیر است. این ابزار به پزشک این امکان را می‌دهد که داخل کانال مقعد را بررسی کند و وضعیت رگ‌ها را به دقت مشاهده کند.
آزمایش‌های بواسیر
برای تشخیص بواسیر در صورتی که معاینه فیزیکی کافی نباشد، پزشک ممکن است انجام برخی آزمایش‌ها را پیشنهاد کند. این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص دقیق‌تر و شناسایی مشکلات دیگر کمک کنند.
۱. آزمایش خون
در صورتی که فرد مبتلا به بواسیر خونریزی داشته باشد، ممکن است آزمایش خون انجام شود تا از کم‌خونی و وضعیت عمومی بدن آگاهی کسب شود. خونریزی ناشی از بواسیر معمولاً در صورت عدم درمان به‌طور مداوم ادامه می‌یابد و این میتواند منجر به کاهش سطح هموگلوبین خون شود.
۲. کولونوسکوپی
در برخی موارد، پزشک ممکن است کولونوسکوپی را برای بررسی علت خونریزی و رد سایر مشکلات گوارشی پیشنهاد کند. کولونوسکوپی یک روش تشخیصی است که با استفاده از یک لوله بلند و انعطاف‌پذیر به پزشک امکان می‌دهد که کل روده بزرگ را مشاهده کند. این آزمایش به شناسایی مشکلات جدی‌تر مانند سرطان روده بزرگ کمک می‌کند و میتواند برای اطمینان از این‌که خونریزی ناشی از بواسیر است، مفید باشد.
۳. پروکتوسکوپی
پروکتوسکوپی یک آزمایش مشابه آنوسکوپی است که به پزشک این امکان را می‌دهد که داخل ناحیه مقعد و کانال آن را برای شناسایی بواسیر یا سایر مشکلات بررسی کند. این آزمایش معمولاً زمانی انجام می‌شود که پزشک نیاز به بررسی دقیق‌تر ناحیه مقعد داشته باشد.
۴. سیگموئیدوسکوپی
این آزمایش مشابه کولونوسکوپی است، اما تنها قسمت پایین روده بزرگ، یعنی بخش سیگموئید، مورد بررسی قرار می‌گیرد. این آزمایش برای شناسایی مشکلاتی مانند التهاب روده یا تومورها و همچنین بواسیر انجام می‌شود.
تشخیص تفاوت بواسیر و سایر بیماریهای نشیمنگاه
در برخی موارد، علائمی مانند خونریزی از مقعد ممکن است به بیماریهای دیگر نیز مربوط باشد. از این‌رو، برای تشخیص بواسیر دقیق، ضروری است که پزشک سایر مشکلات پزشکی را که علائمی مشابه دارند، از جمله بیماریهای التهابی روده، پولیپ های روده‌ای، و حتی سرطان روده بزرگ، رد کند. به همین دلیل، آزمایش‌های تکمیلی مانند کولونوسکوپی و پروکتوسکوپی می‌توانند برای اطمینان از تشخیص صحیح و انتخاب شیوه اصولی درمان از جمله لیزر بواسیر موثر باشند.
روش‌های درمان بواسیر
پس از تشخیص بواسیر و تایید آن توسط پزشک، درمان‌های مختلفی برای کاهش علائم و تسکین درد وجود دارد. این درمان‌ها معمولاً شامل تغییرات در رژیم غذایی، مصرف داروها، درمان های موضعی و در موارد شدیدتر، جراحی است.
۱. تغییرات رژیم غذایی
یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کاهش علائم بواسیر، مصرف مواد غذایی غنی از فیبر است. فیبر به نرم کردن مدفوع و تسهیل عبور آن کمک می‌کند و در نتیجه فشار کمتری به رگهای مقعد وارد می‌شود. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل میتواند به کاهش یبوست و پیشگیری از بواسیر کمک کند.
۲. داروهای موضعی
برای تسکین درد و التهاب ناشی از بواسیر، پزشک ممکن است داروهای موضعی مانند کرم‌ها و پمادهای ضد التهابی یا مسکن را تجویز کند. این داروها به کاهش تورم و درد در ناحیه مقعد کمک می‌کنند.
۳. جراحی
در صورتی که درمان های غیرجراحی نتوانند علائم بواسیر را کنترل کنند، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد کند. روش‌های جراحی برای درمان بواسیر شامل روش‌های سنتی و مدرن مانند هموروئیدکتومی و روش‌های کمتر تهاجمی مانند بستن رگهای خونی با استفاده از باند لاستیکی یا روش لیزر است.
نتیجه‌گیری
تشخیص بواسیر به سرعت و دقت بسیار مهم است تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود و درمان‌های مناسب آغاز گردد. علائم بواسیر ممکن است مشابه سایر بیماری‌ها باشد، بنابراین معاینه دقیق توسط پزشک و استفاده از آزمایش‌های تخصصی برای شناسایی درست این مشکل ضروری است. بعد از تشخیص، انتخاب روش درمانی مناسب میتواند به تسکین علائم کمک کرده و کیفیت زندگی فرد مبتلا را بهبود بخشد.
